Inleidingstekst tentoonstelling De Deugden - Op naar een Nieuwe Hoffelijkheid!

Actuele inleiding i.v.m. Willehalm 
van Oranje en het Nieuwe Koningschap

Hier in de Stopera van de Keizerstad Amsterdam – Oostenrijkse Keizer Maxmilliaan verleende de hoofdstad in 1489 het recht om de keizerskroon op haar wapen met het huidige, pas door Koningin Wilhelmina in 1946 toegekende devies Heldhaftig, Standvastig en Barmhartig te dragen - is het voor het eerst dat alle 12 bezinningsteksten uit het werkboek De Deugden – Jaargetijden van de ziel van Herbert Witzenmann in het Nederlands en Engels tezamen tentoongesteld zijn met de 13 bijbehorende illuminaties van Jan de Kok. 
Tijdens de formele opening en vernissage op 5 april zal er een volledig herziene editie van De Deugden worden gepresenteerd, waarin een historische link zal worden gelegd met de middeleeuwse stamvader van het Oranjehuis, de legendarische Willehalm (zie afb.), die vanwege zijn uitstekende belichaming van de ridderlijke deugden moed, rechtvaardigheid en trouw in 1066 tot beschermheilige van de ridders werd benoemd, en waarnaar ook de voor de expositie als geheel verantwoordelijke stichting is genoemd. In een tweetal lezingen op 26 april en 3 mei zal dit hier verder uitgediept worden om uit te monden in een breed gemotiveerde petitie aan onze nieuwe koning die op 30 april eveneens aan zal treden als nieuwe Grootmeester van de Militaire Willems-Orde van het Zwaard, een ridderorde die ook naar de eerste moedige Willem van Oranje is genoemd. De petitie behelst een verzoek om een Civiele Willehalm-Ridderorde van het Woord in het leven te roepen met de nobele taak om een Beweging voor een Nieuwe Hoffelijkheid op gang te brengen door de belichaming van de 12 hier gepresenteerde Deugden als tegengewicht tot de almaar in ons koninkrijk en daarbuiten om zich heen grijpende “nieuwe hufterigheid”.

De van 3 april tot 10 mei durende en op weekdagen van 7 tot 18 uur voor het publiek geopende expositie De Deugden is een vrije bijdrage aan het door wethouder Andrée van Es in 2011 geïnitieerd project Amsterdam Hoffelijk. De ondertitel Op naar een Nieuwe Hoffelijkheid is ontleend aan de deugdbeweging van september die begint met: “Het medelijden dat vrijheid wordt, geeft de hoffelijkheid haar zin en waardigheid terug” en die eindigt met: “Aldus wordt hoffelijkheid tot tact van het hart.”

H.P. Blavatsky en Rudolf Steiner

De 12 hier weergegeven maandmeditaties gaan, naar verluidt, terug op Madam Blavatsky, een van de oprichters van de Theosofische Vereniging, die aan elke maand een deugd toekende, bv. mei: evenwicht.  Daarna heeft Rudolf Steiner, de oprichter van de Antroposofische Vereniging, er beweging in gebracht: evenwicht wordt tot vooruitgang. Vervolgens was het de Duitse filosoof/antroposoof Herbert Witzenmann (1905-1988), een persoonlijke leerling van Rudolf Steiner, die het denkinterval tussen de in beweging gebrachte Deugden invulde en er een magisch-idealistische inleiding “Over het ontstaan van de Deugden” voor schreef alsmede een apologetisch-filosofisch nawoord “Voorbereiding op de omgang met de Deugden”. Ook gaf hij de bronnen uit de spirituele schatkamers van de mensheid aan voor de mantra’s waarmee de 12 deugdbewegingen eindigen.

Kunstschilder Jan de Kok

Over zijn illuminaties daarvoor schreef de Nederlandse kunstschilder Jan de Kok, die Maarten Krabbé en Jan Sierhuis tot zijn leermeesters rekent, het volgende: “Bij de afbeeldingen van de Deugden heb ik mij laten leiden door de natuur. De natuur, waarin vaak onzichtbare krachten werkzaam zijn in samenhang met de gehele kosmos. Dit heb ik uitgedrukt in pure kleurkracht die uiteindelijk uitmondt in vormkracht. Kleur gaat immers voor de vorm uit. Het zijn deze krachten die de natuur laten groeien. In samenhang met het beeld en de tekst uit dit boekje kan het gebeuren dat de geestelijke realiteit werkelijkheid wordt en men tot een meditatief beleven komt. Vanuit de kleurbelevingen in ons wezen die iedere maand van het jaar een belangrijke rol spelen, ons daarmee verbindend kan dit in het hier en nu een duidelijke vorm krijgen. Een bewustzijn van onszelf en de natuur om ons heen maakt dat we het totaal, de samenhang beter begrijpen.”

Nieuwe Willehalm Ridderorde

De historische onderbouwing van de petitie om een Ridderorde van het Woord in te stellen aan het adres van onze nieuwe koning, die krachtens art. 75 van de Grondwet als enige in ons koninkrijk daartoe bevoegd is, is ontleend aan het door de Willehalm Stichting in 2009 uitgegeven onderzoeksverslag Willem van Oranje, Pazival en de Graal – Wolfram von Eschenbach als historicus van de Zwitserse antroposoof Werner Greub. Daaruit blijkt dat na zijn militaire loopbaan als opperbevelhebber van het Karolingische leger ter bescherming van de Spaanse Mark, deze Willem met de Hoorn een leidinggevende rol heeft gespeeld in het wonderbaarlijke Graalkoningschap van Parzival en in de mondelinge overleveringsstroom daarvan. Onder de titel De Deugden, Oranje en het Nieuwe Koningschap zal dit tijdens de lezingen in de Stopera verder uiteengezet worden als “droom voor ons land”, inspiratie voor de toekomstige werkzaamheden van onze nieuwe koning èn koningin.

Robert Jan Kelder

Willehalm Stichting, Amsterdam, 3 april 2013